Ολόκληρο το έγγραφο σε pdf εδώ
Καθώς και τα σχετικά:
1. Δελτίου Τύπου του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας κατά τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου 2007
2. Το υπ. αριθμ. 197 / 15.10.2008 έγγραφο του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας
3. Το υπ’ αρίθμ. 60.753/1548/04.06.1977 έγγραφο Ινστιτούτου Ωκεανογραφικών και Αλιευτικών Ερευνών
4. Το υπ’ αριθμ. 21/31.01.2007 έγγραφο του Γ.Ο.Ε.Β. Ιωαννίνων
5. Η υπ. αριθμ. Φ31/4425/212/75/04.03.1977 Απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών
6. Εφημερίδες: Πρωϊνός Λόγος 11.01.2008 & 19.01.2008
Ηπειρωτικός Αγων 11.01.2008
Νέοι Αγώνες 11.01.2008
ΥΓ. Οι απόψεις της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας επί του σχεδίου ΠΔ εδώ
Ακολουθεί το κείμενο της επιστολής μας
-----------------------------------------------------------
Ιωάννινα, 24 Δεκεμβρίου 2009
Αρ. Πρωτ. 190
Προς: Το Νομαρχιακό Συμβούλιο Ιωαννίνων(ενταύθα)
Θέμα: Απόψεις και προτάσεις του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων επί του Σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος με τίτλο «Χαρακτηρισμός της χερσαίας και υδάτινης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων, των πηγών Κρύας και Τούμπας, της τάφρου Λαμψίστας, του αισθητικού δάσους Ιωαννίνων, καθώς και εποχιακής λίμνης Βρέλλη ως περιοχή οικοανάπτυξης με περιφερειακή ζώνη προστασίας, και καθορισμός χρήσεων γης όρων και περιορισμών δόμησης»
Σχέτ: το 112206/3415/25.11.2009/Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων αφού μελέτησε το σχέδιο Π.Δ. και μετά διεξοδικής συζήτησης καταθέτει τις απόψεις και προτάσεις του για την ουσιαστική προστασία της Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων και διασφάλιση της επιβίωσής της.
Α. ΓΕΝΙΚΑ
Η Λίμνη Παμβώτιδα δεν είναι ένας απλός βιότοπος που χρειάζεται προστασία, αλλά είναι ένα πραγματικό δώρο Θεού για τα Γιάννινα. Η Παμβώτιδα με την ομορφιά της τις παραδόσεις και του θρύλους της δίνει ζωή στα Γιάννινα και τα καθιστά πόλο έλξης χιλιάδων τουριστών σε όλη τη διάρκεια του έτους. Αποτελεί οικονομικό παράγοντα της περιοχής και στηρίζει οικονομικά χιλιάδες οικογένειες.
Οι λίμνες ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ ΚΑΙ ΛΑΨΙΣΤΑ ΕΝΑ ΣΠΑΝΙΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ με ιχθυοπανίδα, υδροχλωρίδα και ορνιθοπανίδα, ένας ολόκληρος κόσμος με τη δική του λειτουργικότητα που δημιούργησε η φύση πριν χιλιάδες χρόνια, ένας μοναδικής ομορφιάς επίγειος παράδεισος, καταστράφηκε από αλόγιστες ανθρώπινες επεμβάσεις.
Το Υπουργείο Γεωργίας προκειμένου να προσφέρει στη γεωργία καλλιεργούμενες εκτάσεις κατά τη δεκαετία του 1960 προέβηκε στην κατασκευή εγγειοβελτιωτικών έργων και στην αποξήρανση της λίμνης Λαψίστα. Το 1970-71 κατασκεύασε αναχώματα πέριξ της λίμνης Παμβώτιδας μεταβάλλοντάς την όμως σε κλειστή δεξαμενή, για τις ανάγκες της άρδευσης.
Αυτά τα αναχώματα απέκλεισαν την επικοινωνία της λίμνης με τις αμφίδρομες πηγές του όρους Μιτσικέλι και τους υδροβιότοπους.
Η λίμνη στερήθηκε πολλών εκατομμυρίων m3 καθαρού νερού, της δυνατότητας αυτοκαθαρισμού της και των χώρων εκκόλαψης και αναπαραγωγής (υγρολίβαδα). Συνέπεια: η εξαφάνιση της ιχθυοπανίδας της (κυπρίνοι, τσίμες, γλίνια, μαρίτσια κλπ) των χελιών, καραβίδων, βατράχων, νερόφιδων, βίδρων κλπ και της πλουσιότατης ορνιθοπανίδας της. Ακόμη και οι πελαργοί εξαφανίσθηκαν αφού δεν εύρισκαν τροφή στους αποξηραμένους υδροβιότοπους (υγρολίβαδα).
Σήμερα το οικοσύστημα είναι διαταραγμένο, έχει όμως μέσα του φοβερή δυναμική ανάκαμψης.
Η αποκατάσταση του οικοσυστήματος αποτελεί ευθύνη και υποχρέωση της ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ. Προς τον σκοπό αυτό συντάχθηκε το «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ» τον Αύγουστο του 2004. Στο Διαχειριστικό Σχέδιο καταγράφονται λεπτομερώς η πανίδα, η ορνιθοπανίδα και η χλωρίδα της περιοχής, τα αίτια που οδήγησαν στην καταστροφή του οικοσυστήματος και αντίστοιχα τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε η Παμβώτιδα να επανακτήσει τη φυσική της λειτουργία. Το Διαχειριστικό Σχέδιο θεωρεί ιδιαίτερα αρνητική για το οικοσύστημα τη βαθμιαία στέρηση των υγρολιβαδικών εκτάσεων στις παρόχθιες περιοχές με τη δημιουργία των αναχωμάτων και το συνεχές μπάζωμα των υγρολίβαδων, και προτείνει την καταστροφή των αναχωμάτων και την απομάκρυνση των μπαζών.
Χαρακτηριστικά αναφέρει:
παράγραφος 6.2 Α. Καταστροφή παραλίμνιων ενδιαιτημάτων και συρρίκνωση της λίμνης (σελ 68): “Η βασικότερη οικολογική απώλεια που πραγματοποιήθηκε και πραγματοποιείται είναι η απώλεια των ρηχών εκτάσεων της λίμνης, των παροδικά πλημμυρισμένων υγρών λιβαδιών και της παρόχθιας βλάστησης.” και
παράγραφος 6.2 Α3. Δημιουργία αναχώματος: “Η δημιουργία του αναχώματος είναι συνώνυμη με την απώλεια των ρηχών εκτάσεων της λίμνης και των παροδικά πλημμυριζόμενων υγρών λιβαδιών, των σημαντικότερων βιοτόπων της. Το ανάχωμα που υψώθηκε περιμετρικά της λίμνης των Ιωαννίνων (χωματόδρομος Αμφιθέα-Μονή Ντουραχάνη στο βόρειο τμήμα και κρηπίδωμα – χωματόδρομος Μπογιάννου – στροφή Κατσικάς) την περίοδο 1969-1974 οριοθέτησε με αυθαίρετο τρόπο τη λίμνη. Τα αναχώματα απέκοψαν από τη λίμνη ζωτικές της εκτάσεις οι οποίες ανέρχονται στο 10% της λιμναίας επιφάνειας και έδωσαν βάση για μπαζώματα και καταστροφή παραλίμνιων βιότοπων.”
Την αποκατάσταση του λιμναίου οικοσυστήματος και τη λειτουργία της Παμβώτιδας ως λίμνη-οικοσύστημα υποστηρίζει και ο Φορέας Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας. Ειδικότερα, στο δελτίο τύπου του Δ.Σ του Φορέα κατά τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου 2007 το οποίο επισυνάπτουμε, τάσσεται κατά της διατήρησης της λίμνης ως λεκάνη νερού, όπως διαμορφώθηκε με την κατασκευή κρηπιδωμάτων και αναχωμάτων και αποφασίζει για ένταση των προσπαθειών αποκατάστασης της φυσικής λειτουργίας της. Προβαίνει σε απαρίθμηση των αιτιών που καθιστούν την Παμβώτιδα μη αειφορική λίμνη και προτείνει δέσμη μέτρων επισημαίνοντας μεταξύ άλλων ότι το μέγεθός της έχει μειωθεί δραματικά από την κατασκευή κρηπιδωμάτων και αναχωμάτων, σε πρώην υγρολίβαδα.
Τέλος στο υπ’ αριθμ. Πρωτ. 197/15-10-2008 έγγραφό του σχετικά με το Ρυθμιστικό Σχέδιο Ιωαννίνων τοποθετείται θετικά στην απομάκρυνση των αναχωμάτων.
Στην συνημμένη έκθεση του ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ η οποία συντάχθηκε έπειτα από έρευνες του στη λίμνη των Ιωαννίνων:
1) αναφέρονται τα αίτια της υποβάθμισης του οικοσυστήματος μεταξύ των οποίων η σημαντική μείωση των εκτάσεων των αβαθών περιλιμνίων περιοχών από τις διαμορφωθείσες τεχνητές ακτές δι’ επιχωματώσεων, κατασκευή κρηπιδωμάτων ως και αντιπλημμυρικών αναχωμάτων.
2) Επισημαίνεται η σπουδαιότητα της φυσικής λειτουργίας του οικοσυστήματος της Παμβώτιδας και η αναγκαιότητα λήψης μέτρων μεταξύ των οποίων η ύπαρξη αβαθών υδάτινων περιοχών.
Στη μελέτη κατασκευής του εγγειοβελτιωτικού έργου του Υπουργείου Γεωργίας, προβλεπόταν η άρδευση 60.000 στρεμμάτων. Αυτός ο στόχος ποτέ δεν επιτεύχθηκε λόγω αλλαγής χρήσεων και μετατροπής των γεωργικών εκτάσεων σε αστικές και βιοτεχνικές.
Σήμερα με την εγκατάλειψη της γεωργίας, τα αρδευόμενα στρέμματα σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο, σύμφωνα με το συνημμένο υπ’ αριθμ. 21 / 31.01.2007 έγγραφο του Γ.Ο.Ε.Β. Ιωαννίνων ανέρχονται σε 13.000, με πτωτική πορεία. Οι απαιτούμενες ποσότητες νερού για άρδευση είναι πλέον μικρές, και με το σύστημα στάγδην άρδευσης, που κατασκευάζεται ήδη από το Υπουργείο Γεωργικής Ανάπτυξης, σύντομα θα είναι ελάχιστες.
Επιβάλλεται λοιπόν η καταστροφή και απομάκρυνση των άχρηστων τώρα αναχωμάτων, ώστε ανεμπόδιστα να επικοινωνήσει η λίμνη με τις αμφίδρομες πηγές του όρους Μιτσικέλι και τους υδροβιότοπους (υγρολίβαδα), καθώς και να επανακτήσει τη δυνατότητα αυτοκαθαρισμόυ της, λειτουργώντας πλέον όπως παλιά ως Λίμνη-Οικοσύστημα.
Σύμφωνα με τα αναφερθέντα προκύπτει υποχρέωση της Διοίκησης να εισάγει στο Π.Δ. ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν την αποκατάσταση του διαταραχθέντος οικοσυστήματος της Παμβώτιδας διότι είναι ο μόνος τρόπος που θα ανακόψει την καταστροφική πορεία της λίμνης και θα διασφαλίσει την επιβίωσή της.
Θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη και τα εξής:
Το υδάτινο στοιχείο της λίμνης αποτελεί μέρος ενός θαυμαστού φυσικού υδραυλικού συστήματος του οποίου τα υπόλοιπα στοιχεία είναι οι ευρισκόμενες στις νοτιοδυτικές υπώρειες του όρους Μιτσικέλι πηγές και ο υδροφόρος ορίζοντας του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων.
Λίμνη πηγές και ο υδροφόρος ορίζοντας τελούν μεταξύ τους σε σχέση αμφίδρομης τροφοδοσίας, ενώ η φυσική αυτή λειτουργία δεν ενδυναμώνεται από ποταμούς (δεν υπάρχει ποταμός που εκβάλλει στη λίμνη).
Οι παραπάνω ιδιαιτερότητες καθιστούν τη λίμνη Παμβώτιδα εξόχως ευαίσθητο και ευπαθές οικοσύστημα με χρόνο ανανέωσης των νερών της μεγαλύτερο των 11 μηνών.
Από τις διατάξεις του άρθρου 24 παρ. 1. του Συντάγματος προβλέπεται η υποχρέωση του Κράτους, όπως λαμβάνει όλα τα ενδεδειγμένα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα για την πλήρη και αποτελεσματική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Κατά το πνεύμα και τον σκοπό των ανωτέρω διατάξεων μεταξύ άλλων στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, επιβάλλεται ειδική αυστηρή προστασία των εξαιρετικά ευπαθών οικοσυστημάτων, όπως είναι οι υγροβιότοποι και οι λίμνες (Σ.τ.Ε. 1183 / 1996) που άλλωστε αποτελούν, ως πολύτιμοι φυσικοί υδατικοί πόροι, πηγές εθνικού πλούτου.
Επομένως κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, στην περίπτωση ευπαθούς οικοσυστήματος ήδη βεβαρημένου από την ανθρώπινη δραστηριότητα, ο στόχος των υποχρεωτικώς ληπτέων μέτρων για την προστασία του, δεν μπορεί παρά να συνίσταται, των μεν προληπτικών στην αποφυγή οποιασδήποτε περαιτέρω επιβάρυνσης του οικοσυστήματος των δε κατασταλτικών στην άμεση κατά το δυνατόν αποκατάσταση αυτού, τουτέστιν στην εξάλειψη των συνθηκών που προκαλούν την υποβάθμισή του (Π.Ε. 306 / 1992, Π.Ε. 296 / 1993, Ε.Α. 134 / 1998, Σ.τ.Ε. 5235 / 1996, Σ.τ.Ε. 4633 / 1977).
Η υπό την ανωτέρω έννοια συνταγματική υποχρέωση καθίσταται ακόμη εντονότερη στην περίπτωση οικοσυστήματος, του οποίου η φέρουσα ικανότητα τελεί υπό συνθήκες κατάρρευσης, διότι στην περίπτωση αυτή επίκειται φυσική καταστροφή (κατάρρευση του οικοσυστήματος) της οποίας τις οδυνηρές συνέπειες θα υποστεί αμέσως και κατ΄ αρχήν το ανθρωπογενές σύστημα (π.χ. πόλη) που στηρίζεται στο οικοσύστημα αυτό.
Στο Διαχειριστικό Σχέδιο Λίμνης Παμβώτιδας αναφέρεται:
Παράγραφος 5.3.4 Ιχθείς, “ο πληθυσμός της Τσίμας έχει υποστεί κατάρρευση. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το είδος Phoxinellus epiroticus συναντάται μόνο στη λίμνη Παμβώτιδα και η ενδεχόμενη εξαφάνισή του θα στερήσει την παγκόσμια πανίδα από ένα είδος.”
Ενώ και το είδος Chorthippus lacustris είναι ένα ενδημικό ορθόπτερο (Orthoptera, Acrididae) της λίμνης των Ιωαννίνων. Η κατανομή του στον κόσμο περιορίζεται στα υγρά λιβάδια περιφερειακά της λίμνης των Ιωαννίνων και στην περιοχή της λιμνοπούλας Παραμυθιάς. Το είδος απειλείται παγκοσμίως με εξαφάνιση, χαρακτηρίζεται ως Critically Endangered, έχοντας χάσει τα τελευταία 50 χρόνια το 99% του βιοτόπου του.
Παράγραφος 5.3.5 Ασπόνδυλα, σελ. 41, “Ο βιότοπός του έχει καταστραφεί οριστικά, καθώς έχουν μπαζωθεί τα υγρά λιβάδια κι έχουν χτιστεί οικοδομήματα και κτηνοτροφικές μονάδες. Έτσι, στην περιοχή της Αμφιθέας, το Ορθόπτερο αυτό περιορίζεται σε μία υγρολιβαδική έκταση μόλις 20 στρεμμάτων (εντός ζώνης Α1). Το έτος 2004 το είδος βρέθηκε στην άνω περιοχή της Αμφιθέας και στο υγρό λιβάδι που γειτνιάζει με το ψυχαγωγικό πολυπάρκο στο Δήμο Ιωαννιτών (περιφερειακή ζώνη). Η παρουσία του είδους στην περιοχή αυτή αποδεικνύει την υγρολιβαδική κατάσταση της περιοχής και τη δυνατότητα ανάκαμψης του είδους - δείκτη με σωστές διαχειριστικές πρακτικές.”
Παράγραφος 5.3.7 Ορνιθοπανίδα, σελ. 44, “Κύριο και σημαντικότερο χαρακτηριστικό της Λίμνης Παμβώτιδας και της παρακείμενης πόλης των Ιωαννίνων είναι ότι εδώ αναπαράγονται δύο από τα δέκα είδη της χώρας μας που απειλούνται παγκοσμίως με εξαφάνιση, δηλαδή η Βαλτόπαπια (Aythya nyroca) και το Κιρκινέζι (Falco naumanii). Έτσι η ταυτόχρονη παρουσία 2 παγκοσμίως απειλούμενων ειδών την αναδεικνύει σε εξαιρετικά αξιόλογη και σε μία από τις ελάχιστες περιοχές ανάλογου ενδιαφέροντος στην Ευρώπη.”
Δηλαδή στο ευπαθές οικοσύστημα της λίμνης Παμβώτιδα συναντώνται τέσσερα (4) είδη, (ιχθυοπανίδα, ασπόνδυλα και ορνιθοπανίδα) που απειλούνται παγκοσμίως με εξαφάνιση, καθιστώντας εξαιρετικά κρίσιμη την προσπάθεια ανάκαμψης του οικοσυστήματος.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, οποιαδήποτε πράξη της Διοίκηση εισάγει ρυθμίσεις με τις οποίες υπάγει σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης περιοχές ευπαθών και απειλούμενων οικοσυστημάτων, δίχως να απαγορεύει δραστηριότητες που από τη φύση τους φαλκιδεύουν τις φυσικές λειτουργίες αυτών και δίχως να επιβάλλει μέτρα αποκατάστασης της ήδη επελθούσας βλάβης, όχι μόνο δεν εκπληρώνει τις ανωτέρω εκ του Συντάγματος υποχρεώσεις, αλλά ενεργεί αντιθέτως προς αυτές !
Υπό τα δεδομένα αυτά το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος δια του οποίου υποτίθεται ότι επιδιώκεται η διαχείριση του κρίσιμου περιβαλλοντικού προβλήματος της περιοχής, όφειλε κατά τις ανωτέρω συνταγματικές επιταγές, αφενός να προβλέπει τη λήψη άμεσων, αυστηρών και αποτελεσματικών μέτρων αποκατάστασης του διαταραχθέντος οικοσυστήματος, και αφετέρου να καθιερώνει ρυθμίσεις αποτρέπουσες την οποιαδήποτε περαιτέρω επιβάρυνσή του.
Δυστυχώς όπως προκύπτει από το περιεχόμενό του, το σχέδιο Π.Δ. ουδέν διαλαμβάνει περί μέτρων αποκατάστασης όπως π.χ. την καταστροφή και απομάκρυνση των καταστροφικών και άχρηστων πλέον αναχωμάτων τα οποία υποβαθμίζουν και αλλοιώνουν τη λειτουργία της λίμνης ως οικοσύστημα.
Η απελπιστική υποβάθμιση του ευρύτερου οικοσυστήματος της Παμβώτιδας, οι αιτίες που την προκάλεσαν και οι αιτίες που επιτείνουν σήμερα την υποβάθμιση του είναι συγκεκριμένες, έχουν δε σαφώς και επαρκώς καταγραφεί στην ίδια την Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη και στο Διαχειριστικό Σχέδιο Λίμνης Παμβώτιδας.
Επομένως η Διοίκηση έχει απόλυτη επίγνωση του υψηλού περιβαλλοντικού κινδύνου της περιοχής τον οποίο κίνδυνο οφείλει υποχρεωτικά (εκ του Συντάγματος) να διαχειρισθεί ορθολογικά, με βάση τις ειδικότερες αρχές του υπερνομοθετικού κανόνος της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η αποτελεσματική προστασία του ευπαθούς οικοσυστήματος δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης αλλά αυτή έχει ευθεία εκ του άρθρου 24 παρ. 1 του Συντάγματος υποχρέωση να θέσει την περιοχή σε καθεστώς αυστηρότερης προστασίας (Σ.τ.Ε. 1183/1996 σκέψη 6) η οποία αυστηρότερη προστασία αυταποδέκτως δεν επιτυγχάνεται με την επανάληψη των ήδη ισχυουσών αναποτελεσματικών ρυθμίσεων.
Πλέον των ανωτέρω, η Ε.Π.Μ. που συνετάγη για την Παμβώτιδα κρίνεται ανεπαρκής διότι:
1) Δεν αναφέρει το σημαντικό για τη φύση και τη λειτουργία του οικοσυστήματος της λίμνης στοιχείο ότι δηλαδή στη λίμνη δεν εκβάλουν ποταμοί, γεγονός που καθιστά την Παμβώτιδα εξόχως ευπαθές οικοσύστημα
2) Περιέχει μία κεφαλαιώδη αντίφαση που την οδηγεί στην αυτοαναίρεση! Ενώ καταγράφει επαρκώς τον περιβαλλοντικό κίνδυνο και τις αιτίες που τον δημιούργησαν και τον επιτείνουν, δεν προτείνει αυστηρότερα μέτρα από τα υπό το χωροταξικό καθεστώς της θεσμοθετημένης Ζ.Ο.Ε.
Β. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
1. Το σχέδιο Π.Δ. δεν λαμβάνει υπόψη το “ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΛΙΜΝΗΣ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ”, Αύγουστος 2004, στο οποίο καταγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση της λίμνης Παμβώτιδας και προτείνονται μέτρα αποκατάστασης του οικοσυστήματος, στοιχείο βασικό για τον προσδιορισμό του σκοπού του Π.Δ.
2. Το σχέδιο Π.Δ. δεν κινείται σε θετική κατεύθυνση για ουσιαστική προστασία της λίμνης Παμβώτιδας, διότι με εξαίρεση τις ρυθμίσεις για τον υγρότοπο Βρέλλη, τις πηγές Κρύας και Τούμπας, αντιγράφει την 22943/2003 Κ.Υ.Α., την οποία ακύρωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας κάνοντας δεκτή προσφυγή του Συλλόγου μας. Η ακυρωθείσα Κ.Υ.Α. είχε πολλές αρνητικές ρυθμίσεις σε βάρος της λίμνης ήτοι: μείωνε την έκτασή της κατά 5.000 στρέμματα περιορίζοντάς την μέχρι τα αναχώματα, απέκλειε για πάντα την επικοινωνία της λίμνης με τους υδροβιότοπους (υγρολίβαδα) ανοίγοντας το δρόμο για οικοπεδοποίησή τους, επέτρεπε την ανέγερση πολυώροφων οικοδομών σε ελάχιστη απόσταση από τη λίμνη κλπ. Επίσης δεν ανέφερε κανένα συγκεκριμένο μέτρο για την προστασία της από καταστροφικές δραστηριότητες οι οποίες συνεχίζονται, κανένα μέτρο για αποκατάσταση του οικοσυστήματος και γενικότερα οι ρυθμίσεις ήταν δυσμενέστερες από τις ρυθμίσεις προστασίας του ισχύοντος Γ.Π.Σ. και της Ζ.Ο.Ε.
Χαρακτηριστικό των αρνητικών ρυθμίσεων είναι ότι η 22943 / 2003 ΚΥΑ ούτε καν υιοθέτησε την υπ΄ αριθμ. 13/153/19.11.2001 απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Ιωαννίων δεχόμενο την εισήγηση της Δ/νσης Πολεοδομίας και Περιβάλλοντος όπως το όριο της ζώνης Α1 και Α2 να ταυτιστούν και ενοποιηθούν ως ζώνη Α1 και χαρακτηρισθεί ως προστασίας της φύσης.
3. Η κοινωνία των Ιωαννίνων και ολόκληρος ο ημερήσιος και εβδομαδιαίος τύπος με ενθουσιασμό και ανακούφιση είχε πληροφορηθεί την ακύρωση από το Σ.τ.Ε. της 22943/2003 ΚΥΑ και με αγωνία τώρα προσμένει από το Π.Δ. την λήψη προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων για την αποκατάσταση του λιμναίου οικοσυστήματος της Παμβώτιδας καθώς και μερική αποκατάσταση της λίμνης Λαψίστας.
Τέλος, η κοινωνία των Ιωαννίνων αναμένει από τη Διοίκηση να σεβαστεί την Παμβώτιδα ως «τόπο ιστορικό και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους όπως το Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών με την Φ31/4425/212/75 απόφασή του την έχει χαρακτηρίσει», και να διατηρήσει τη Ζώνη προστασίας των 100 m προς την πλευρά της πόλεως των Ιωαννίνων και 300 m προς τις υπόλοιπες πλευρές, όπως αναφέρεται στην ως άνω απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΦΕΚ 58/1987).
4. Σύμφωνα με την δικαστηριακή νομολογία (Α.Π. 18/1911) και το άρθρο 26α του Ν.2386/1996 «η μεγάλη λίμνη και ο αιγιαλός αυτής, ήτοι τα παραλίμνια εδάφη τα οποία κατακλύζονται από τις συνήθεις της λίμνης πλημμύρες (αναβάσεις των υδάτων τους) είναι κτήματα κοινόχρηστα και ανήκουν στο Δημόσιο, επομένως αναπαλλοτρίωτα και απαράγραπτα μη δυνάμενα να γίνουν αντικείμενα ιδιοκτησίας ή Νομής.»
Συνεπώς επιβάλλεται να γίνει τακτοποίηση του σημερινού ιδιοκτησιακού καθεστώτος των παραλίμνιων περιοχών της Παμβώτιδας υπέρ του Δημοσίου σύμφωνα προς τους ισχύοντας νόμους, και απελευθέρωση αυτών εκ τυχόν καταπατήσεων.
5. Δεν παρέχεται ουδεμία προστασία στον βιότοπο Μάτσικα, ο οποίος είχε χαρακτηρισθεί ως βιότοπος και περιοχή προστασίας της φύσης με το Π.Δ. 05.05.1989 (ΦΕΚ 297Δ), και αποχαρακτηρίσθηκε με το Π.Δ. 30.03.1993 (ΦΕΚ 389 Δ), ενέργεια καταστροφική για το φυσικό περιβάλλον της πόλεως και της Λίμνης. Ο αποχαρακτηρισμός αυτός ήταν παράνομος διότι παρέβηκε:
- το άρθρο 24 του Συντάγματος που απαγορεύει ρητώς την όποια επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών και του φυσικού περιβάλλοντος, και
- τις διατάξεις της Σύμβασης για τη βιολογική ποικιλότητα του Ρίο ντε Τζανέϊρο, που η χώρα μας έχει επικυρώσει και θέσει σε ισχύ.
ΧΛΩΡΙΔΑ – ΠΑΝΙΔΑ – ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ
Τα στοιχεία αυτά της φύσης για τα οποία η χώρα μας έχει παγκόσμια ευθύνη για τη διατήρησή τους πρέπει ν’ αποτελέσουν αποκλειστικό μέλημα του Π.Δ.
Για την αξιολόγηση των ενδιαιτημάτων, τον πλούτο της πανίδας, ιχθυοπανίδας και ορνιθοπανίδας, τα σπάνια και απειλούμενα είδη που φιλοξενεί η περιοχή, αναφέρονται λεπτομερώς η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη, το Διαχειριστικό Σχέδιο Λίμνης Παμβώτιδας του 2004 και το Ρυθμιστικό Σχέδιο Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων Α΄ Φάση Ιούνιος 2008.
Το Διαχειριστικό σχέδιο συντάθηκε προς εφαρμογή του από τον Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας. Ωστόσο καμία ουσιαστική δραστηριότητα προστασίας δεν λαμβάνει χώρα και το οικοσύστημα της λίμνης υποβαθμίζεται σταδιακά από παράνομες δραστηριότητας πολιτών και κυρίως πολιτικών αρχόντων.
Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ
Κατόπιν των ανωτέρω προτείνουμε και ζητούμε τα εξής:
1) Την τροποποίηση του Άρθρου 1 του σχεδίου Π.Δ. με την προσθήκη στον σκοπό του Π.Δ. «και λήψη μέτρων για την αποκατάσταση του καταστραφέντος και υπό κατάρρευση οικοσυστήματος των λιμνών Παμβώτιδας και Λαψίστας»
2) Την αλλαγή του τίτλου του Π.Δ. ως εξής: «Χαρακτηρισμός: α)Των παρόχθιων εκτάσεων, βάλτων και υγρολίβαδων της Λίμνης Παμβώτιδας Ιωαννίνων ως περιοχών απόλυτης προστασίας της φύσης,
β) Της χερσαίας και υδάτινης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας, της Νήσου Ιωαννίνων, των πηγών Κρύας και Τούμπας, της Τάφρου Λαψίστας, του αισθητικού δάσους Ιωαννίνων καθώς και της εποχιακής λίμνης Βρέλλη ως περιοχών προστασίας της φύσης και
γ) Των υπόλοιπων περιοχών του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων ως περιοχών οικοανάπτυξης με περιφερειακή ζώνη προστασίας και καθορισμό χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης.»
3) Την τροποποίηση των άρθρων 1, 2.1 και 2.2 ώστε να εναρμονίζονται με τον τίτλο.
4) Την τροποποίηση του άρθρου 2.2. ως εξής:
Ι. Ζώνη Α (Παρόχθιες εκτάσεις βάλτων και υγρολίβαδων, περιοχή: περιμετρικά της υδάτινης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας αρχόμενης από το όριο Ανατολής-Κατσικά μέχρι Καστρίτσα, από Καστρίτσα μέχρι αντλιοστάσιο Πόρου και εκείθεν μέχρι Πέραμα και Άγιο Νικόλαο Κοπάνων, περιλαμβανομένων των υφιστάμενων υδροβιοτόπων α) Βόρεια του τεχνητού αναχώματος Περάματος-Αμφιθέας και β) Νοτιοδυτικά του αναχώματος Ανατολής-Κατσικά καθώς και της καταβόθρας Μπενίκοβα). Περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης.
Ως ζώνη Α λαμβάνεται η περιοχή που ορίζεται ως πολυγωνική περιβάλλουσα γραμμή της ισουψούς καμπύλης η οποία ταυτίζεται με το ύψος της στάθμης του υπερχειλιστή 469,54 + 0,50 πλημμυρίδας ζώνης (οριογραμμή της όχθης) και να λαμβάνεται η κατάσταση της όχθης όπως αυτή είχε διαμορφωθεί από τις συνήθεις πλημμύρες πριν την κατασκευή των τεχνητών αναχωμάτων.
ΙΙ. Ζώνη Β (Χερσαία και υδάτινη περιοχή: Νήσου Ιωαννίνων, λίμνης Παμβώτιδας, οικοτόπου Μάτσικα, πηγών Κρύας και Τούμπας, τάφρου Λαψίστας, υγροτόπων Λαψίστας, Σπηλαίου Περάματος, Αισθητικού Δάσους Ιωαννίνων, εποχιακής λίμνης Βρέλλη και γης υψηλής παραγωγικότητας). Περιοχή Προστασίας της Φύσης
ΙΙΙ. Ζώνη Γ. (Χερσαία περιοχή: βορειοανατολικά του οικισμού Περάματος, περιβάλλουσα πηγές Κρύας και Τούμπας, τάφρο Λαψίστας, υγρότοποι Λαψίστας, Αισθητικό Δάσος Ιωαννίνων και εποχιακή λίμνη Βρέλλη – Υπόλοιπη χερσαία έκταση εκτός Ζωνών Α και Β). Περιοχή Οικοανάπτυξης
5) Την καταστροφή και απομάκρυνση των τεχνητών αναχωμάτων ώστε να αποδοθούν στην Παμβώτιδα οι εκτάσεις που της είχαν αποκόψει τα αναχώματα.
6) Την διατήρηση της ζώνης προστασίας των 100 μέτρων προς την πλευρά της πόλεως και 300 μέτρων προς τις υπόλοιπες πλευρές.
7) Την επαναφορά χαρακτηρισμού περιοχής Μάτσικα ως περιοχή βιοτόπου - προστασίας της φύσης όπως είχε χαρακτηρισθεί αρχικά με το Π.Δ. 05.05.1989 (ΦΕΚ 297Δ).
8) Την κατασκευή δεξαμενών καθίζησης υδάτων κεντρικών τάφρων εισροής υδάτων που υπάρχουν στη νότια περιοχή της Λίμνης.
9) Την επαναδημιουργία και αποκατάσταση των υγρότοπων της Λίμνης Λαψίστας, στα σημεία εκείνα όπου υπάρχουν ακόμη οι παλιές πηγές με αρκετά κατάλοιπα υδροχλωρίδας και υδροπανίδας, ώστε να ξαναγίνει φυσικό εκκολαπτήριο και τόπος αναπαραγωγής.
Τέτοια σημεία είναι η Τούμπα (η οποία είναι διαμορφωμένη σε φυσική λιμνούλα – κατάλοιπο της παλιάς λίμνης), το Κρυονέρι και η Ανάβρα Ασφάκας.
Οι ανωτέρω υγρότοποι θα πρέπει να συνδέονται τόσο μεταξύ τους όσο και με τη Λίμνη των Ιωαννίνων με αύλακα καθώς και με τις Χωνεύτρες Μύλων και Ραϊδιού. Ο αύλακας αυτός θα είναι ο φυσικός διάδρομος εμπλουτισμού της Παμβώτιδα όπως παλαιά με ψάρια, αλλά και με νεαρά άτομα χελιών από τον ποταμό Καλαμά μέσω της Λίμνης Λαψίστας, δίοδος που έχει διακοπεί την δεκαετία του 1960.
10) Τη δημιουργία Υδροβιολογικού Πάρκου στην παρόχθια περιοχή του οικισμού Κατσικά (στα όρια της περιοχής απολύτου προστασίας) με τη διαμόρφωση υδρο-βιοτόπων που θα συνδέονται με μονοπάτια και γέφυρες, ειδικά διαμορφωμένα παρατηρητήρια για παρατήρηση πουλιών, υδροβιολογικό Μουσείο κλπ.
11) Τη δημιουργία Πάρκου ως χώρου πρασίνου με εγκαταστάσεις αθλητισμού και πολιτισμού στη παραλίμνια περιοχή Ανατολής από τάφρο αντλιοστασίου Ανατολής μέχρι όριο οικισμού Κατσικά. Η περιοχή αυτή είναι θεσμοθετημένο τοπίο ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους με ζώνη προστασίας 300 μ από την όχθη της λίμνης.
12) Την επανακατασκευή του παλαιού υδρόμυλου στην καταβόθρα Μπενίκοβα.
13) Την κατασκευή ποδηλατόδρομου στον περίγυρο της ζώνης απόλυτης προστασίας της λίμνης
14) Την απαγόρευση της θήρας στη λίμνη Ιωαννίνων και στην ευρύτερη περιοχή της.
15) Την απαγόρευση jet ski και υδροπλάνων ως λειτουργιών υψηλής όχλησης, άλλωστε η Παμβώτιδα δεν αντέχει περισσότερες δραστηριότητες.
16) Την αναβάθμιση του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας ο οποίος ένεκα του συμβουλευτικού του χαρακτήρα περιορίζεται στο να συνεργάζεται με τους φορείς και τις δημόσιες υπηρεσίες στην επίλυση των προβλημάτων με συνέπεια να δημιουργείται σύγχυση αρμοδιοτήτων και σύγκρουση δικαιοδοσίας μεταξύ Φορέα και Υπηρεσιών.
Επιβάλλεται η ανάθεση στον Φορέα Διαχείρισης εκτελεστικής εξουσίας και παραχώρηση όλων των αρμοδιοτήτων του Ελληνικού Δημοσίου καθώς και εξασφάλιση οικονομικών δυνατοτήτων ώστε απροσκόπτως να επιτελέσει την αποστολή του και να εκτελέσει έργα.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο,
Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας
Αριστείδης Σωτηριάδης Κωνσταντίνος Σακκάς
Κοινοποίηση
1. Υπουργείο Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας
(Γραφείο Υπουργού)
Ακτή Βασιλειάδη,
185 10 Πειραιάς
2. Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
(Γραφείο Υπουργού)
Αμαλιάδος17,
11523 Αθήνα
3. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
(Γραφείο Υπουργού)
Αχαρνών 2,
10176 Αθήνα
4. Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας.
(ενταύθα)
Συνημμένα
1. Δελτίου Τύπου του Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας κατά τη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου 2007.
2. Το υπ. αριθμ. 197 / 15.10.2008 έγγραφο του Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας
3. Το υπ’ αρίθμ. 60.753/1548/04.06.1977 έγγραφο Ινστιτούτου Ωκεανογραφικών και Αλιευτικών Ερευνών
4. Το υπ’ αριθμ. 21/31.01.2007 έγγραφο του Γ.Ο.Ε.Β. Ιωαννίνων
5. Η υπ. αριθμ. Φ31/4425/212/75/04.03.1977 Απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών
6. Εφημερίδες: Πρωϊνός Λόγος 11.01.2008 & 19.01.2008
Ηπειρωτικός Αγων 11.01.2008
Νέοι Αγώνες 11.01.2008
